تجربه کاربری (UX) چیست؟

تجربه کاربری یا User Experience، یکی از مهم‌ترین معیارهایی است که در هنگام رتبه‌دهی به وبسایت از سوی گوگل مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ زیرا کاربر با فعالیت‌های مختلف خود در وبسایت تعیین می‌کند که وبسایت شما چقدر مفید است و تا چه حد توانسته است نیازهای او را به عنوان یک مخاطب برطرف سازد. بنابراین، در این موارد گوگل با توجه به اقداماتی که کاربر در وبسایت انجام داده است، می‌تواند بهترین ارزیابی را از فعالیت‌های شما در وبسایت داشته باشد.

در این مقاله به شما خواهیم گفت که تجربه کاربری چیست و چه تاثیری در سئو دارد. با ما همراه باشید تا به شما بگوییم که چه مواردی نیز زیر مجموعه تجربه کاربری قرار می‌گیرد و چگونه می‌توانید تجربه کاربری وبسایت و اپلیکیشن خود را بهبود ببخشید.

حتما بخوانید: سفارش سئوی سایت و نحوه اجرای آن

تجربه کاربری یا ux چیست؟

تجربه کاربری یا UX به مجموعه تجربیاتی اطلاق می‌شود که کاربر در هنگام فعالیت در یک وبسایت کسب می‌کند. در واقع زمانی که شما یک وبسایت را باز می‌کنید این وبسایت از بخش‌های مختلف تشکیل شده است که شما بر طبق نیاز و هدفتان به بخش‌هایی که در وبسایت وجود دارد، سر می‌زنید. برخی اوقات یک وبسایت بسیار ساده است و شما می‌توانید تجربه‌ای لذت‌بخش و در عین حال فرآیند آسانی را طی کنید. اما در برخی از موارد یک وبسایت دارای مشکلاتی است که باعث می‌شود شما از کار کردن با بخش‌های مختلف آن دلزده شوید و سریعاً صفحه وب را ببندید.

برای مثال تصور کنید وارد یک وبسایت شدید و می‌خواهید به هر دلیل در آن وبسایت ثبت‌نام کنید. در ادامه فعالیت‌هایتان گزینه‌هایی که تعبیه شده است، کار نمی‌کند و حتی با کلیک کردن روی آن‌ها نتیجه‌ای نمی‌گیرید. بنابراین، طبیعی است که نخواهید در آن صفحه باقی بمانید، خارج می شوید و به سراغ سایت‌های مشابه می‌روید. تمامی این موارد زیرمجموعه تجربه کاربری یا UX قرار می‌گیرد. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که سئوکاران و پشتیبان‌های وبسایت‌های مختلف انجام می‌دهد، این است که روی UX سایت کار می‌کنند تا روند کار برای کاربران تسهیل گردد.

اگر بخواهیم ساده‌ترین تعریف تجربه کاربری یا UX را بگوییم باید بگوییم «هر آنچه شما در هنگام کارکردن با یک وبسایت احساس و تجربه می‌کنید، UX را تشکیل می‌دهد.» زمانی که یک کاربر در کارکردن با وبسایت شما به هیچ مشکلی برخورد نمی‌کند، هیچ اروری را دریافت نمی‌کند و تمامی روند کار وی در کوتاه‌ترین زمان و با موفقیت به سرانجام می‌رسد، احتمال این که مجدداً وارد وبسایت شما شود، افزایش خواهد یافت. به همین دلیل، در سال‌های اخیر صاحبان کسب و کارهای آنلاین و سئوکاران برای این که تجربه دلچسب را برای افراد رقم بزنند، فعالیت‌های تحصصی بسیاری را در این خصوص یعنی  UX انجام می‌دهند.

تاریخچه طراحی UX

برخی از اساسی‌ترین اصول UX را می‌توان تا 4000 سال قبل از میلاد در فلسفه باستانی فنگ شویی دنبال کرد، که بر چیدمان محیط اطراف شما به بهینه‌ترین، هماهنگ‌ترین و کاربرپسندترین روش تمرکز دارد. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد، در اوایل قرن پنجم قبل از میلاد، تمدن‌های یونان باستان ابزار و محل کار خود را بر اساس اصول ارگونومیک طراحی می‌کردند.

سال‌ها بعد در اواخر قرن نوزدهم، متفکران و صنعتگران بزرگی مانند فردریک وینسلو تیلور و هنری فورد شروع به ادغام اصول طراحی تجربه اولیه در فرآیندهای تولید خود کردند. در مأموریتی برای کارآمدتر کردن نیروی انسانی، تیلور تحقیقات گسترده‌ای را در مورد تعاملات بین کارگران و ابزارهای آن‌ها انجام داد، درست مانند طراحان UX که امروزه نحوه تعامل کاربران با محصولات و خدمات را بررسی می‌کنند.

یکی دیگر از چهره‌های کلیدی در تاریخ UX، مهندس هنری دریفوس است. دریفوس در کتاب خود به نام طراحی برای مردم (1955)، توصیف بسیار دقیقی از آنچه ما اکنون به عنوان طراحی UX می‌شناسیم، ارائه می‌دهد:

هنری دریفوس می‌گوید: «وقتی نقطه تماس بین محصول و مردم به نقطه اصطکاک تبدیل شود، آنگاه طراح شکست خورده است. از سوی دیگر، اگر مردم با تماس با محصول راحت‌تر خوشحال شوند و برای خریدمشتاق‌تر شوند، آنگاه طراح موفق شده است.»

در اوایل دهه 90، دانشمند دان نورمن به عنوان معمار تجربه کاربری به تیم اپل پیوست و به اولین فردی تبدیل شد که UX را در عنوان شغلی خود داشت. او اصطلاح «طراحی تجربه کاربری» را مطرح کرد، زیرا می‌خواست همه جنبه‌های تجربه فرد را با یک سیستم، از جمله طراحی صنعتی، گرافیک، رابط، تعامل فیزیکی و کتابچه راهنمای کاربر را پوشش دهد. از آن زمان، هر یک از این حوزه‌ها به صورت تخصصی گسترش یافته‌اند. این روزها، شرکت‌ها تمایل دارند برای نقش‌های بسیار خاص، مانند محقق UX یا طراح تعامل، نیرو متخصص استخدام کنند تا تمام جنبه‌های مختلف تجربه کاربری را پوشش دهند.

برای قرن‌ها، انسان‌ها به دنبال بهینه‌سازی محیط اطراف خود برای حداکثر راحتی کاربر بوده‌اند. این روزها، اصطلاح طراحی UX دارای مفاهیم دیجیتالی قوی است که اغلب به برنامه‌ها، وب‌سایت‌ها، نرم‌افزارها، گجت‌ها و فناوری اشاره دارد.

اطلاعا بیشتر درباره طراحی فروشگاه اینترنتی را در صفحه لینک شده ببینید

تفاوت تجربه کاربری و رابط کاربری

یکی از متداول‌ترین سوالات در این حوزه درباره تفاوت بین تجربه کاربری و رابط کاربری است. در این بخش می‌خواهیم به شما توضیح دهیم که تجربه کاربری و رابط کاربری دو مقوله جدا از هم هستند. 

تجربه کاربری به مجموعه احساسات و هیجاناتی گفته می‌شود که افراد در هنگام گشت و گذار در یک وبسایت تجربه می‌کنند. زمانی که شما وارد یک وبسایت می‌شوید گاهی به قدری سرعت وبسایت بالاست و به بخش‌های مختلف دسترسی آسان دارید که دوست ندارید آن وبسایت را از دست بدهید. گاهی حتی شده لینک آن را در جایی ذخیره کرده‌اید تا در آینده و در هنگام نیاز مشابه به همان وبسایت سر بزنید.

اما در رابط کاربری مسئله فرق می‌کند. رابط کاربری به تمامی بخش‌هایی که در یک وبسایت و در جهت تسهیل روند دسترسی کاربر به بخش‌های مختلف تدارک دیده شده است، می‌گویند؛ مثلاً دکمه‌ها یا گزینه‌های مختلفی که در جایگاه‌های مختلف از سوی وبمستر تدارک دیده شده است. به کمک این موارد به راحتی می‌توانید به سایر بخش‌های وبسایت دسترسی پیدا کنید و روند کارتان را مدیریت کنید.

چرا UX اهمیت دارد؟

تجربه کاربری به دلایل متعدد اهمیت دارد، در ادامه مهم‌ترین دلایل اهمیت تجربه کاربری را با شما به اشتراک خواهیم گذاشت. دلایل اهمیت تجربه کاربری عبارتند از: 

1- میزان ترافیک وبسایتتان را افزایش می‌دهد: کسانی که تجربه خوبی از وبسایتتان داشته باشند، آدرس آن را به دیگران ارسال کرده و شما را به دوستان و نزدیکانشان معرفی می‌کنند. در نتیجه شاهد خواهید بود که ترافیک وبسایتتان افزایش پیدا می‌کند.

2- کاهش نرخ پرش یا بانس ریت: در صورتی که تجربه کاربری خوب نباشد، کاربر بلافاصله بعد از ورود از وبسایت خارج خواهد شد. نرخ پرش یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی است که گوگل برای امتیازدهی به سایت شما از ان استفاده می‌کند.

3- افزایش نرخ تبدیل: نرخ تبدیل به درصدی از بازدیدکنندگان و یا کاربران شما که به مشتری تبدیل می‌شوند و از بخش‌های مختلف وبسایتتان (اگر وبسایت فروشگاهی باشد) خرید می‌کنند، گفته می‌شود. بنابراین، تلاش‌های شما در جهت جذب کاربر و تبدیل آن به خریدار یا مشتری با موفقیت به سرانجام می‌رسد. 

4- بهبود رتبه بندی صفحات مخلتف وبسایت: در صورتی که ربات‌های گوگل رفتارهای کاربران را در وبسایت شما مورد بررسی قرار دهند و روند مثبتی را شاهد باشند، قطعاً این مسئله را به عنوان یک چراغ سبز در نظر گرفته و رتبه‌های خوبی را برای صفحات مختلف وبسایتتان در نظر خواهند گرفت.

5- بهبود سئو کلی وبسایت: طبیعی است که در پی بهبود رتبه‌های وبسایت، سئو کلی آن نیز رشد می‌کند. بنابراین، چه اتفاقی بهتر از این که وبسایت به رتبه‌های برتر نتایج گوگل صعود کند.

همانطور که می‌دانید تجربه کاربری از عوامل مهمی است که در سئو سایت نقش غیر قابل انکار و پررنگی را ایفا می‌کند. بنابراین باید روی ایجاد تجربه کاربری بهتر فعالیت کنید تا بتوانید زودتر در لیست نتایج گوگل جایگاه‌های خوبی را از آن خود کنید. 

آیا می‌دانید ux چه تاثیری بر سئو دارد؟

در بخش قبل درباره اهمیت کلی تجربه کاربری و تاثیر آن بر روی سئو به طور خلاصه صحبت کردیم. در ادامه به طور مفصل درباره نقش آن در سئو صحبت می‌کنیم. شما تصور کنید که یک کاربر وارد فضای وبسایت شما می‌شود و در تمامی بخش‌هایی که تعبیه شده است، وارد شده و انواع مختلفی از فعالیت‌ها را در وبسایتتان انجام می‌دهد. در صورتی که این روند بدون اختلال و یا مشکل فنی باشد، کاربر هرگز از وبسایت شما خارج نخواهد شد. چرا؟

واضح است که کاربر به دنبال تجربه‌ای لذت‌بخش و روندی بدون پیچیدگی و بدون مانع است. بنابراین، در صورتی که همه آنچه را که بخواهد در وبسایت شما برایش فراهم باشد، چرا باید از وبسایت شما خارج گردد؟؟؟ پس یک کاربر تلاش می‌کند که بهترین وبسایت را برای خودش انتخاب کند تا در آن بتواند تجربه کاربری مناسبی را برای خودش رقم بزند.

در نتیجه‌ی فعالیت‌های مختلف یک کاربر در وبسایتتان، شاهد خواهید بود که مدت زمان باقی ماندن یک کاربر در وبسایتتان افزایش پیدا کرده است، پس نرخ پرش یا بانس‌ریت کاهش پیدا می‌کند. در نهایت شاهد هستید که روند بهبود سئو وبسایتتان با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت. در غیر این صورت وبسایت‌هایی که تجربه کاربری مناسبی را برای کاربرانشان رقم نمی‌زنند، بانس ریت یا نرخ پرششان روز به روز افزایش یافته و به واسطه آن نیز میزان ترافیک وبسایت کاهش یافته است و در ادامه به مرور شاهد هستند که رتبه‌های وبسایت روند نزولی را طی می‌کنند.

در این موارد ربات‌های گوگل با توجه به نحوه تعامل کاربران با وبسایت می‌توانند به مفید بودن یا غیرمفید بودن وبسایت پی برده و رتبه‌های آن را تعیین کنند. 

مدل لانه زنبوری یا شانه عسلی UX

یکی از مدل‌هایی که در زمینه شرح تجربه کاربری بیان می‌شود، مدل لانه زنبوری یا شانه عسلی است. در هر یک از خانه‌های این مدل لانه زنبوری یکی از عناصر مهمی که در تجربه کاربری از اهمیت بالایی برخوردارند، بیان می‌شود. از مهم‌ترین مواردی که در تجربه کاربری مورد بررسی و بحث قرار می‌گیرند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- ارزشمند بودن
- قابل اعتماد بودن
- مفید بودن
- قابلیت دسترسی
- مطلوبیت
- قابلیت کشف
- قابلیت استفاده یا کاربردی بودن

تمامی این موارد به محتوایی که در یک صفحه وبسایت درج می‌شود، اشاره دارد.

کاربر زمانی که وارد صفحه یک وبسایت می‌شود، باید احساس کند که محتویات درج شده و بخش‌های مختلف تدارک دیده شده در یک وبسایت می‌تواند برایش سودمند باشد و تمامی نیازهایش را پاسخگو باشد. از سوی دیگر قابلیت دسترسی به بخش‌های مختلف باید برایش تسهیل شده باشد و بتواند به تمامی موارد اعتماد کامل داشته باشد.

در انتها اگر تمامی این موارد رعایت شده باشد، میتوان امیدوار بود که این سایت می‌تواند رشد و بازدید بیشتری داشته باشد. بنابراین توصیه می‌کنیم در هر قدمی که برای توسعه وبسایتتان برمی‌دارید این عناصر را در ذهن داشته باشید تا سرعت روند رشد، افزایش چشمگیری داشته باشد.

چگونه یک طراح UX حرفه‌ای شوید؟

بسیاری از افراد علاقه‌مند هستند که در زمینه طراحی یو ایکس حرفه‌ای شوند و بتوانند تخصصی در این زمینه فعالیت کنند. از مهم گام‌هایی که می‌توانید در این مسیر یعنی تبدیل شدن به یک طراح یو ایکس حرفه‌ای بردارید، این است که:

1- دانش خود را در این زمینه زیاد کنید: منایع مختلفی را مطالعه کنید تا با تئوری‌های کلی طراحی UX آشنا شوید. بسیاری از کتب و مقالاتی که نگارش شده‌اند، می‌توانند شما را با اصول کلی آشنا کرده و در موفقیت شما اثرگذار باشند.

2- نمونه‌های مختلف طراحی UX را مشاهده کنید و مورد ارزیابی قراردهید: قطعاً دیدن و مشاهده کردن و ارزیابی فعالیت‌های متخصصین می‌تواند تا حد زیادی به شما کمک کند و در آینده الهام‌بخش شما باشند. با دیدن کارهای باکیفیت نمونه‌کارهای شما نیز بهتر می‌شود و می‌توانید پیشرفت کنید. 

3- پشت سر گذاشتن کلاس‌های آموزشی زیر نظر اساتید و متخصصین در این حوزه: این روزها در سطح گسترده‌ای شاهد هستیم که افراد حرفه‌ای و متخصص کلاس‌های آموزشی در زمینه سئو و طراحی UX برای مبتدیان برگزار می‌کنند. بنابراین، شما نیز می‌توانید با قدری پیگیری به بهترین اساتید دسترسی پیدا کنید و آموزش‌های لازم را دریافت کنید.

طراحان UX از چه ابزارهایی استفاده می‌کنند؟

طراحان UX هنگام انجام کار خود به تعدادی ابزار مختلف تکیه می‌کنند. در مرحله تحقیق و الهام، آن‌ها از ابزارهای نظرسنجی و همچنین نرم افزار چت تصویری برای مصاحبه با کاربران و جمع آوری اطلاعات تا حد امکان استفاده خواهند کرد.

همچنین برنامه‌های خاصی برای وایرفریم، نمونه‌سازی اولیه و تست قابلیت استفاده وجود دارد که Balsamiq، InVision و UsabilityHub از محبوب‌ترین برنامه‌ها در این صنعت هستند.

علاوه بر برنامه‌های خاص طراحی، طراحان از ابزارهای ارتباطی و مدیریت پروژه نیز برای پیگیری کارهای خود در هر زمان استفاده می‌کنند. می‌توانید در راهنمای مبتدیان ما درباره ابزارهای طراحی UX بیشتر بیاموزید.

طراحان UX روی چه نوع پروژه‌هایی کار می‌کنند؟

همانطور که صنعت فناوری رشد می‌کند، زمینه طراحی UX نیز رشد می‌کند. طراحان UX می‌توانند خود را بر روی طیف گسترده‌ای از پروژه‌ها در زمینه‌های مختلف کار کنند. موارد زیر تنها برخی از کاربردهای طراحی UX هستند.

طراحی وب سایت، اپلیکیشن و نرم افزار

در عصر اینترنت و گوشی‌های هوشمند، قابلیت استفاده از یک وبسایت، اپلیکیشن موبایل یا نرم افزار تا حد زیادی تعیین کننده موفقیت آن در بازار است. به همراه طراحان UI، طراحان UX مسئول تضمین تجربه کاربری خوب هستند. از وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک گرفته تا برنامه‌های دوستیابی، هر سفر آنلاینی که انجام می‌دهید با دقت توسط یک متخصص UX طراحی شده است.

طراحی صدا

رابط‌های کاربری صوتی در نحوه‌ی تعامل ما با فناوری انقلاب ایجاد می‌کنند. در ایالات متحده، حدود 50٪ از بزرگسالان به طور روزانه از جستجوی صوتی استفاده می‌کنند. طراحان UX نقش بزرگی در افزایش جستجو صوتی دارند، زیرا محصولاتی مانند آمازون الکسا تنها در صورتی می‌توانند موفق باشند که کاربر پسند و در دسترس عموم باشند. طراحی برای صدا نیاز به رویکردی کمی متفاوت با روش وب سایت‌ها و برنامه‌ها دارد.

واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR)

با توجه به اینکه انتظار می‌رود ارزش بازار جهانی VR تا سال 2024 حدود 44.7 میلیارد دلار باشد، طراحان UX به طور فزاینده‌ای ملزم به طراحی تجربیات همه‌جانبه خواهند بود. طراحان UX باید رویکرد خود را برای اطمینان از در دسترس بودن و کاربرپسند بودن آخرین فناوری‌ها تطبیق دهند.

خاتمه

 کاملاً روشن است که بخش تجربه کاربری یا UX یک وبسایت چقدر در سئو کلی آن اهمیت خواهد داشت. از سوی دیگر به دلیل گستردگی این حوزه و انواع تکنیک‌ها و مواردی که زیر مجموعه این بخش محسوب می‌شود، توصیه می‌کنیم که در دوره‌های UX که بسیاری از مدرسان در این حوزه آموزش می‌دهند، شرکت کنید و با انجام و تکمیل تمرین‌ها هر روز بهتر بشوید.

به نظر شما  کدام فاکتور در سایت بدترین تجربه کاربری را می‌تواند برای مخاطبین به وجود بیاورد؟
نظرات خود را با ما در کامنت‌ها به اشتراک بگذارید.